|
یک مقام عالیرتبه وزارت امور خارجه تشریح کرد
محور های 2 پیشنویس ایران
محتوای پیشنویسهای پیشنهادی ایران شامل فهرست تحریمهایی که باید لغو شوند و تعریف فرآیند بازگشت تهران به تعهدات برجامی است
گروه سیاسی: دور نخست مذاکرات جدید وین در شرایطی به پایان رسید که بحثها همچنان حولوحوش ارائه ۲ سند پیشنویس تیم ایرانی به 1+4 در جریان است. در این میان نکتهای که از لابهلای مواضع طرف اروپایی و آمریکایی نسبت به این اسناد قابل تأمل است، این است که آمریکا و شرکایش همچنان با انتظارات غیرواقعی از ایران، ارادهای از خود برای رفع موثر و کامل تحریمها نشان نمیدهند.
به گزارش «وطنامروز»، ۲ روز گذشته به روایتهای وزارت خارجه ایران و آمریکا از نشست دور نخست و پیشنویس پیشنهادی کشورمان گذشت. در واشنگتن یک مقام ارشد وزارت خارجه این کشور که از وین بازگشته بود یک نشست توجیهی برای خبرنگاران ترتیب داد و در تهران هم مقام ارشد وزارت امور خارجه کشورمان نشستی مشابه برگزار کرد.
مقام وزارت خارجه آمریکا که تحت قوانین ناشناس ماندن صحبت میکرد، درباره مذاکرات اظهار داشت: از زمانی که تهران مذاکرات را در ژوئن به حالت تعلیق درآورد، ۵ ماه و نیم صبورانه منتظر بودیم. دولت ایران گفت برای آماده شدن به زمان نیاز دارد. آنچه هفته گذشته و همین حولوحوش دیدیم، معنای آمادگی برای آنها بود، این به معنای تداوم تسریع برنامه هستهای آنها بویژه به روشهای تحریکآمیز بود تا اهرمی برای گرفتن امتیازات غیرمنطقی بسیار فراتر از محدوده توافق اولیه به دست آورند. دیپلمات آمریکایی در ادامه ادعا کرد: اگر پیشرفتهای هستهای ایران بازگشت به توافق را غیرممکن کند، باید نتیجههای دیپلماتیک دیگری نیز وجود داشته باشد که ما آماده پیگیری آن باشیم. قطعا ما باید از ابزارهای دیگری استفاده کنیم؛ ابزارهایی که میتوانید تصور کنید، تا فشار بر ایران را افزایش دهیم تا به موضع معقولی در میز دیپلماتیک بازگردد. وی در ادامه با اشاره به ۲ سند ارائهشده از سوی هیأت ایرانی، ادعا کرد: اما مذاکرهکنندگان جدید تهران با پیشنهادهایی به میز مذاکره بازگشتند که عقبنشینی از هر یک از مصالحههایی بود که ایران قبلا مطرح کرده بود؛ همه مصالحههایی را که دیگران و بویژه ایالاتمتحده کرده بودند، به جیب میزد و درخواستهای بیشتری مطرح میکرد. این مقام آمریکایی گفت: اگر ایران به این رویکرد ادامه دهد ما به روشهایی تعدیل خواهیم کرد که به نظر من کاملا بدیهی است. او سپس مدعی شد حتی روسیه و چین هم «از میزانی که ایران از مصالحههای خود عقبنشینی کرده و سپس دوچندان کردن درخواستهایش از ما و شرکای ما، شگفتزده شدهاند اما روسیه و چین هر ۲ اولویتهای خود را در منطقه و همچنین منافع خود را در تضعیف اهداف ایالاتمتحده دارند».
مقام وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد: واشنگتن امید خود را در این باره که هنوز توافق با ایران ممکن است، از دست نمیدهد و در عین حال فکر میکند هنوز زود است بگوید توافق قابل نجات است. وی در پاسخ به این سوال که «آیا زمان آن رسیده که تصدیق کنیم توافق قابل احیا نیست»، گفت: میخواهم تاکید کنم که به آن نقطه نرسیدهایم. ایالاتمتحده همچنان فکر میکند فرصت بازگشت وجود دارد و این بهترین و سریعترین راه است.
* ایران پیشنهاداتی عملگرایانه روی میز گذاشت
همچنین مقام ارشد وزارت امور خارجه کشورمان در نشستی توجیهی به تشریح آخرین وضعیت مذاکرات وین پرداخت. این دیپلمات ارشد ایرانی بیان کرد: دولت جدید اساسا با رویکردی عملگرایانه و طراحی روشن وارد گفتوگوها شده و پیش از سفر هیأت به وین، پیشنهادهای ایران نهایی شده و برای ارائه به طرف مقابل آماده بود. دیپلمات ارشد ایرانی تصریح کرد: متن پیشنهادی ایران مبتنی و بر اساس پیشنویس ۶ دور قبل بوده و همان متن مبنا قرار گرفته و اصلاحات و پیشنهادهای مورد نظر ایران روی متن مشخص و ارائه شدهاند. این پیشنهادها از آن جهت که کاملا منطبق بر برجام ارائه شده، طبیعتا حداکثری نبوده و نیستند اما متاسفانه رویکرد طرف مقابل نسبت به تعهداتش حداقلی است.
مقام ارشد وزارت امور خارجه اضافه کرد: طرفهای اروپایی و همینطور آمریکا که مرتبا با این ۳ کشور در ارتباط است، انتظار آن را نداشتند که ایران در این مرحله با متنی کامل که هم در انطباق با برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است و هم اصول مشترک گفتوگوهای ادوار پیشین را حفظ کرده، وارد مذاکرات شود. به همین دلیل نیز بود که طرف مقابل از زمان دریافت این پیشنویسها بحث توقف گفتوگو و بازگشت به پایتختها برای دریافت مشورت را مطرح کرد. دیپلمات ارشد ایرانی با بیان اینکه روشن است طرفهای غربی که با تصور اعطای امتیازات اندک و دریافت امتیازات حداکثری به وین آمدهاند، از متون پیشنهادی و خواستههای روشن جمهوری اسلامی ایران رضایت کامل نداشتند، یادآور شد: اما هیچ یک از این کشورها نتوانستند بر این متون ایراد حقوقی گرفته یا آنها را در تضاد با برجام توصیف کنند. تنها نکته مطرح شده از سوی این کشورها این بود که اولا حتی حاضر به اعطای امتیازات مصرح در برجام نیستند و ثانیا تمایل ندارند مباحثی را که در پیشنویسها آمدهاند، مجددا مورد بحث بگذارند. این در حالی است که آنچه از ۶ دور مذاکرات پیشین به دست آمده، تنها یک پیشنویس است و همانطور که بارها گفته شده اصلی اساسی همواره وجود داشته است که هیچ توافقی در میان نیست، مگر درباره همه چیز توافق شود. وی خاطرنشان کرد: اکنون روشن شده است که بیمیلی آمریکا به دست کشیدن کامل از تحریمها، مهمترین چالش در مسیر پیشرفت گفتوگوهاست. ما معتقدیم هر زمان دولت آمریکا از کارزار فشار حداکثری دست بردارد و طرفهای اروپایی در گفتوگوها اراده سیاسی لازم را نشان دهند، راه برای دستیابی سریع به یک توافق باز میشود. دیپلمات ارشد ایرانی درباره محتوای ۲ سندی که به طرف مقابل ارائه شد، توضیح داد: پیشنویس نخست که به موضوع رفع تحریمهای ظالمانه و غیرقانونی علیه ایران میپردازد، دربرگیرنده تعهدات رفع تحریمها از سوی آمریکاست. یکی از نکاتی که در گفتوگوها با طرف مقابل مورد تأکید قرار گرفته، این است که تمام تحریمهای وضعشده در چارچوب سیاست فشار حداکثری با هدف روشن از میان برداشتن برجام طراحی شده و از این رو تمام این تحریمها با برجام در ارتباط هستند. وی ادامه داد: سند دیگر نیز گامهای هستهای جمهوری اسلامی ایران و کیفیت توقف گامهای جبرانی، در صورت رفع تحریمها را تشریح میکند. در این باره نیز تأکید شده است تا زمانی که نحوه رفع تحریمها روشن و اجرایی نشده، نمیتوان از جمهوری اسلامی ایران انتظار داشت که گامهای جبرانی خود را که نه یک اقدام اولیه، بلکه واکنشی به تحریمها بودهاند، متوقف کند. دیپلمات ارشد ایرانی یادآور شد: البته پیشنویسهای دیگری نیز وجود دارد که نظرات ما در ادامه در قالب این پیشنویسها ارائه خواهد شد. نحوه و زمان راستیآزمایی و موارد مربوط به دریافت ضمانت عدم خروج مجدد آمریکا از توافق از جمله مواردی است که در ادامه مطرح خواهد شد. در روزهای اخیر شاهد بودهایم که شماری از سناتورها و نمایندگان کنگره تهدید کردهاند در صورت به قدرت رسیدن یک رئیسجمهور جمهوریخواه، آمریکا بار دیگر از توافق هستهای خارج میشود. همین مساله نشانگر تشتت شدید در داخل آمریکا و این واقعیت است که آمریکا در مذاکرات قابل اتکا نیست و برای بازگشت به برجام، باید ضمانتهایی معتبر و قابل قبول ارائه کند. وی تصریح کرد: آنها خوب میدانند جمهوری اسلامی ایران اجازه نخواهد داد تکرار بدعهدیهایی که بعد از امضای توافق در سال ۲۰۱۵ اتفاق افتاد، مجددا اقتصاد ایران را گروگان خود کند.
* تکاپوی صهیونیستها
برآشفتن تلآویو از روند پیشرفت برنامه هستهای ایران روزبهروز شدت بیشتری به خود میگیرد. صهیونیستها که هیچ گزینهای برای فشار بر ایران در اختیار واشنگتن نمیبینند و اخیرا پالسهای زیادی در موافقت با احیای برجام و بازگشت آمریکا به توافق صادر کردهاند، وضع موجود در تکمیل بازدارندگی هستهای ایران را بر نمیتابند. بر این اساس «نفتالی بنت» نخستوزیر رژیم صهیونیستی یکشنبه گفت که قدرتهای جهانی باید تهران را تحت فشار بگذارند تا غنیسازی اورانیوم خود را قبل از ازسرگیری دور دیگری از مذاکرات در وین متوقف کند. بنت در جلسه کابینه خود گفت: من از هر کشوری که در وین با ایران مذاکره میکند میخواهم که موضع محکمی اتخاذ کند و به ایران بفهماند که نمیتوانند همزمان هم غنیسازی اورانیوم انجام دهند و هم مذاکره کنند. نخستوزیر رژیم صهیونیستی افزود: هدف ما این است از پنجره فرصتی که بین دورها باز شده استفاده کنیم تا به دوستان خود در ایالات متحده بگوییم «دقیقا زمان استفاده از ابزاری متفاوت در برابر تاخت و تاز ایران در حوزه غنیسازی است». بنت در ادامه به گزافهگویی علیه ایران پرداخت و تهران را متهم کرد که رویکردی تهاجمی و قلدرمآبانه برای «باجخواهی» از آمریکا به منظور برداشتن تحریمهای موجود اتخاذ کرده تا به ادعای او بتواند از طریق پیگیری غنیسازی اورانیوم، «فعالیتهای تروریستی جهانی» خود را تأمین مالی کند. در این بین «دیوید بارنیا» رئیس سازمان جاسوسی «موساد» هم برای بحث با مقامهای ارشد دولت «جو بایدن» رئیسجمهوری آمریکا راهی واشنگتن شده است. روزنامه «هاآرتص» گزارش کرده است بارنیا در صدد است در سفر به واشنگتن، مقامهای آمریکایی را ترغیب کند به دنبال توافق موقت که ایران را ملزم به پایبندی کامل به تعهدات برجامیاش نمیکند، نباشند و در عوض به دنبال جلب حمایت جامعه بینالملل برای تشدید تحریمهای ایران باشند. روزنامه «یدیعوت آحارانوت» نیز گزارش کرد رئیس موساد در صدد است در این سفر به مقامهای آمریکایی تأکید کند در صورت حصول توافق نهایی با ایران، اسرائیل به آن پایبند نخواهد بود و به تلاش برای بینتیجه گذاشتن فعالیتهای هستهای ایران ادامه میدهد. این گزارش همچنین مدعی شده است بارنیا در سفر به واشنگتن به عنوان نماینده «نفتالی بنت» نخستوزیر رژیم صهیونیستی در صدد است اطلاعاتی را درباره برنامه هستهای ایران در اختیار مقامهای آمریکایی قرار دهد.
* رسانه کنگره: زمان را دریابید
نشریه هیل وابسته به کنگره در گزارشی به دولت آمریکا توصیه کرد مانع خرید زمان توسط ایران در مذاکرات وین شود. در این گزارش آمده: تهران با ادعای همکاری و حسننیت در مذاکرات، در واقع درصدد خرید زمان برای افزایش اهرمهای فشار است. بر این اساس آمریکا باید با تعیین ضربالاجل برای رسیدن به توافق مانع پیشرفت برنامه هستهای ایران شود. زیرا اکنون هم حجم و هم غنای اورانیوم غنیشده ایران به حدی رسیده که میتواند فلز اورانیوم لازم برای کلاهک هستهای را تولید کند.
این گزارش میافزاید: احیای برجام نه مانع ایران هستهای میشود و نه توافق «طولانیتر و قویتر» مورد نظر دولت بایدن را ممکن میسازد. در این گزارش به دولت آمریکا توصیه شده پایان سال میلادی به عنوان ضربالاجل پایان مذاکرات تعیین شود. در ضمن واشنگتن از دادن هر تضمینی برای پایبندی آمریکا به توافق خودداری کند.
***
باقری: ایران از خواستههای خود عقب نخواهد نشست
معاون سیاسی وزیر امور خارجه و مذاکرهکننده ارشد جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات وین در گفتوگو با خبرگزاری «آنسا» ایتالیا با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران از درخواستهای خود در مسیر احیای توافق هستهای سال ۲۰۱۵ عقب نخواهد نشست، افزود: از آنجا که این آمریکاییها بودند که توافق را در سال ۲۰۱۸ ترک کردند، وظیفه آنهاست که گام اول را بردارند. طبق گزارش این رسانه ایتالیایی، وی تاکید کرد که پیشنهادات ایران منطقی و مستند است. در ادامه این گزارش در اشاره به ۲ سند ارائه شده از سوی ایران؛ یکی درباره رفع تحریمها و دیگری درباره موضوعات هستهای، ذکر شده که بر اساس آنچه باقری توضیح داد، مورد اول باید به وضوح اولویت داشته باشد. مذاکرهکننده ارشد تهران گفت: بر عهده آمریکاییهاست که نخستین گام برای احیای توافق را بردارند. درباره اروپاییها نیز آنها هم به تعهدات خود برای جبران اقدام آمریکا احترام نگذاشتند. باقری با رد انتقادات غرب از پیشنهاداتی که در وین از سوی ایران مطرح شد، گفت: «این پیشنهادات منطقی و مستدل هستند و میتوانند به عنوان مبنایی برای مذاکره مورد استفاده قرار گیرند. طرفها میتوانند پیشنویسهای خود را ارائه کنند اما ما انتظار داریم که پاسخ منطقی به پیشنهادات ایران بدهند». طبق گزارش خبرگزاری ایتالیایی، وی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران به مذاکرات باور دارد و حتی درباره نتایج احتمالی خوشبین است، افزود: اما رفتار غیرسازنده گذشته سایر امضاکنندگان توافق و نقض مکرر تعهدات از سوی آنها، ما را ملزم میکند که خوشباور نباشیم. با این حال، باید دید از دور بعدی مذاکرات که باید در روزهای آینده انجام شود، چه نتیجهای بیرون میآید.
ارسال به دوستان
اوکاس را به خاطر بسپار آقای مکرون!
نوید مؤمن: رئیسجمهور فرانسه که این روزها به سبب موقعیت ضعیف خود در نظرسنجیهای عمومی در کشورش، در شرایط روحی متعادلی به سر نمیبرد، بار دیگر در کسوت «پیامآور شکست مذاکرات» وارد میدان شده و سعی دارد در پروسه مقصرسازی ایران، نقش یک مهره کلیدی را ایفا کند. امانوئل مکرون حتی قبل از پایان مذاکرات و در حالی که هیاتهای مذاکرهکننده در هتل کوبورگ وین مشغول جمعبندی نتایج حاصله و برنامهریزی درباره آینده مذاکرات بودند، از عدم برگزاری مذاکرات در آینده نزدیک خبر داد! با این حال «انریکه مورا» نماینده ویژه اتحادیه اروپایی، ساعاتی بعد تاکید کرد مذاکرات وین اواسط هفته پیش رو از سر گرفته میشود.
صورتمساله کاملا مشخص است! مکرون بار دیگر به سبک و سیاق پیشینیان خود مانند نیکولا سارکوزی و فرانسوا اولاند، تلاش دارد از یک پرونده بینالمللی بهمثابه نقطه پیوند خود با لابیهای صهیونیست و کاخ سفید استفاده کند. این همان رفتاری بود که لوران فابیوس، وزیر خارجه دولت اولاند در جریان برگزاری سلسله مذاکرات منتهی به برجام بین سالهای 1392 تا 1394 انجام داد و عملا به وزیر خارجه رژیم اشغالگر قدس در مذاکرات تبدیل شد. در حال حاضر، پس از خروج ترامپ از کاخ سفید، مکرون اصرار دارد جای رئیسجمهور سابق آمریکا را برای نفتالی بنت، نخستوزیر رژیم اشغالگر قدس پر کند تا به قول خود، شبکه حامیان خود در حوزه روابط بینالملل را تقویت کند!
در سفاهت رئیسجمهور خام فرانسه همین بس که چندی پیش، مقامات کاخ سفید با انعقاد توافق «اوکاس» با استرالیا و انگلیس، پاریس را از یک معامله پرسود درباره فروش زیردریاییهای پیشرفته به کانبرا محروم کردند و لابیهای صهیونیستی که در جریان پشت پرده این ماجرا بودند نیز تا قبل از علنی شدن امضای توافق اوکاس، موضوع را به کاخ الیزه منتقل نکردند! فرانسویها شدیدا بابت این مساله از دست آمریکا و انگلیس خشمگین هستند. واشنگتن، لندن و البته تلآویو رسما پاریس را تحقیر کردند و به امانوئل مکرون یادآور شدند فرانسه برخلاف اسم و رسمی که در میان برخی روشنفکران و طرفداران سنتی خود در حوزه روابط بینالملل دستوپا کرده است، قدرت بازی مستقل در عرصه دیپلماسی و سیاست خارجی را ندارد.
مقامات فرانسوی و شخص مکرون در حالی به رجزخوانی درباره مذاکرات وین و ابراز خشم درباره درخواست منطقی، حقوقی و بدون تنازل جمهوری اسلامی ایران درباره رفع تحریمهای یکجانبه روی آوردهاند که خود نیز مدتهاست به امید کسب اعتبار از دست رفته کشورشان سرگردان هستند! بهتر بود مکرون قبل از اینکه در مقابل خبرنگاران قرار گیرد و به لفاظی علیه منطق محکم تیم مذاکرهکننده هستهای کشورمان در مذاکرات وین بپردازد، جملات خود و وزیر خارجه کشورش «ژان ایو لودریان» را درباره انعقاد توافق اوکاس مرور کند! در آن زمان، فرانسه فسخ یکجانبه این قرارداد را که «قرارداد قرن» برای صنعت این کشور نامیده میشد و ارزش آن بالغ بر ۵۶ میلیارد یورو بود، به منزله «خنجر از پشت» به دست یکی از کشورهای متحد خود -آمریکا- قلمداد کرد و به همین دلیل برای نخستین بار سفرایش را از واشنگتن و لندن فراخواند. امروز کاخ الیزه درست در زمین همان کشور خاطی و بدعهد بازی میکند! وزارت خارجه و وزارت دفاع فرانسه نیز در بیانیههایی جداگانه، آمریکا را نسبت به دورویی و اتخاذ رفتار غیرقابل قبول در قبال توافق قبلی فرانسه و استرالیا -که مطابق توافق اوکاس ابطال میشد- متهم کردند. ارزش توافق میان دولتهای فرانسه و استرالیا که ۵ سال پیش امضا شد، ابتدا ۳۱ میلیارد یورو بود اما به دلیل افزایش هزینهها و نیز تغییرات نرخ ارز، به مرور زمان افزایش یافت. گروه صنعتی فرانسوی «ناوال» سال ۲۰۱۶ برای ساخت ۱۲ زیردریایی برقی- دیزلی در استرالیا انتخاب شد اما اکنون، رؤیاهای فرانسه در قبال این قرارداد کلان، جملگی بربادرفته و دیگر معاملهای کلان میان پاریس و کانبرا در کار نخواهد بود. در عوض، آمریکا و انگلیس، خود جایگزین فرانسویها در این معامله شدند!
این سرنوشتی است که فرانسویها به دست خود و سیاستمداران وابسته، ناتوان و بیدرایت خود رقم زدهاند. نکته جالب توجه اینکه مطابق اعلام منابع آگاه، زمانی که در جریان مذاکرات وین یکی از کشورهای اروپایی بدون توجه به خروج یکجانبه آمریکا از برجام نسبت به کاهش تعهدات ایران در برجام اعتراض کرده است، نماینده چین در مذاکرات وین خطاب به این فرد و دیگر نمایندگان اروپایی گفته است:
«بهتر است پیمان اوکاس را به خاطر بسپارید؛ پیمانی که نشاندهنده بیتعهدی کشورهای منعقدکننده آن (آمریکا و انگلیس) در قبال ایجاد ثبات و امنیت هستهای در جهان بوده و فراتر از آن، از بیتعهدی بازیگران غربی در قبال یکدیگر پرده برمیدارد».
بهتر است آقای مکرون یا لودریان، وزیر خارجه وی این بار قبل از اینکه بخواهند درباره مطالبات برحق جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات وین دست به شانتاژ بزنند، نام پیمان «اوکاس» را در ذهن محدود خود حک کنند!
ارسال به دوستان
دیوان محاسبات ارزیابی خود از بودجه پیشنهادی سال 1401 را ارائه کرد
بودجه شرکتهای دولتی زیر ذرهبین دیوان
گروه اقتصادی: روز گذشته رئیس کل دیوان محاسبات با حضور در کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی، گزارش دیوان محاسبات کشور از ارزیابی بودجه پیشنهادی سال 1401 شرکتهای دولتی، بانکها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت را ارائه کرد. طبق قانون (الحاق تبصره 4 به ماده 182 قانون آییننامه داخلی مجلس شورای اسلامی)، دولت مکلف است گزارش عملکرد بودجه سال گذشته و صورتهای مالی حسابرسی شده، بودجه تفصیلی سال جاری و عملکرد بودجه مصوب 6 ماه اول سال جاری تمام شرکتهای دولتی، بانکها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت و شرکتها و موسساتی که مستلزم ذکر یا تصریح نام است و همچنین بودجه پیشنهادی سال آینده آنها و شاخصهای کلان کل بودجه را تا پانزدهم آبانماه هر سال به همراه گزارش ارزیابی بر مبنای شاخصهای مالی و عملکردی به تفکیک به مجلس شورای اسلامی تسلیم کند و دیوان محاسبات کشور مهلت ۲۰ روزه دارد ضمن بررسی بودجه پیشنهادی، نظرات کارشناسی و اظهارنظر خود را به کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات ارائه کند تا لایحه بودجه پیشنهادی براساس دیدگاه فنی دیوان محاسبات در کمیسیون مورد ارزیابی قرار گیرد. گزارش کمیسیون ملاک بررسی بودجه است و همزمان با لایحه بودجه کل کشور طبق مواد این قانون مورد رسیدگی قرار میگیرد. طبق بررسیهای دیوان محاسبات کشور به رغم اینکه دولت توانسته در مهلت مقرر قانونی گزارش مدنظر را به مجلس شورای اسلامی ارسال کند اما برای ۱۰۱ شرکت صورت مالی حسابرسی شده ارائه نشده است.
گزارشها نشان میدهد بودجه پیشنهادی شرکتها در سال 1401 افزایش 34 درصدی نسبت به سال قبل داشته است. گزارش دیوان محاسبات کشور مهمترین دلایل افزایش درآمد شرکتها و بانکها را افزایش نرخ تسعیر ارز نسبت به سال 1400، افزایش مقدار فروش محصول تولیدی، افزایش قیمت فروش به دلیل افزایش بهای تمام شده ناشی از افزایش سطح عمومی قیمتها، افزایش ارزش فرآوردهها، افزایش تسهیلات و سپردهها و خدمات بانکی و... بیان کرده است. همچنین این گزارش مهمترین دلایل افزایش هزینه شرکتها را افزایش نرخ خرید کالاهای اساسی، افزایش حقوق و مزایای پرسنلی، افزایش هزینههای عملیاتی فروش، افزایش نرخ تسعیر ارز، افزایش سطح عمومی قیمتها، رشد بهای تمام شده پول و افزایش بهای تمام شده خوراک و میعانات تحویلی به پالایشگاهها و... دانسته است.
یکی از نکات مهم گزارش دیوان محاسبات کشور این است که تعداد شرکتهای زیانده پیشبینی شده در بودجه 1401 با عملکرد واقعی شرکتها طی سنوات گذشته در تعارض است. تعداد 125 شرکت و بانک دولتی طی سالهای 1397 الی 1399 زیانده بودهاند که در بودجه پیشنهادی تنها 22 مورد از این قبیل شرکتها زیانده درنظر گرفته شدهاند. در ادامه همین روند، تعداد شرکتهای زیانده در بودجه پیشنهادی 1401 نیز واقعبینانه (صرفا 24 شرکت) پیشبینی نشده است و پیشبینی میشود همانند عملکرد سالهای گذشته تعداد شرکتهای زیانده چندین برابر باشد.
با توجه به نمودارها، تعداد شرکتهای زیانده، سر بهسر و سودده در قانون بودجه سنوات 1397 الی 1400 و بودجه پیشنهادی سال 1401 را با مقایسه عملکرد واقعی ملاحظه میکنید.
ناگفته نماند دیوان محاسبات کشور وضعیت اجرای تبصره 2 قانون بودجه سال 1400 شرکتهای دولتی، بانکها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت را در ۶ ماه اول سال جاری مورد بررسی قرار داده است.
در خاتمه دیوان محاسبات کشور بیان میدارد:
- بودجه ارائه شده توسط سازمان برنامه و بودجه مصوب مجامع شرکتها نبوده است.
- بودجه پیشنهادی عمده شرکتهای مهم توسط سازمان دچار تغییر شده است.
- ارقام بودجه پیشنهادی ارائه شده توسط سازمان در راستای ماده 182 با توجه به روال معمول سنوات گذشته در لایحه تقدیمی به مجلس در آذرماه دچار تغییرات مجدد میشود، در حالی که به استناد ماده مذکور، گزارش کمیسیون برنامه و بودجه ملاک تصمیم درباره بودجه شرکتهای دولتی برای سال آینده است.
- رویه واحدی درباره لحاظ نرخ تسعیر ارز در بودجه شرکتها وجود ندارد.
همچنین مهمترین پیشنهادهای حکمی دیوان محاسبات به شرح زیر است:
- تنفیذ اجزای بند «ی» تبصره 2 قانون بودجه سال 1400 کل کشور با اصلاحات لازم در قانون بودجه سال 1401 کل کشور
- به موجب ماده 87 قانون تنظیم بخشی از مقررات دولت، شرکتهای دولتی مکلفند تمام طرحها و پروژههای سرمایهگذاری از محل منابع داخلی بیش از 8 میلیارد ریال خود را برای یک بار به تایید شورای اقتصاد برسانند. با توجه به افزایش تورم سالانه و متعاقب آن افزایش قیمتها، افزایش هزینههای ساخت، تعدیلات ناشی از فهارس بها و... پیشنهاد میشود که مبلغ فوق در قانون بودجه سال 1401 کل کشور با افزایشهای مذکور به روزرسانی شود یا در اصلاحیهای بر اساس ضریب مشخصی از نصاب معاملات سالانه تعیین شود تا همواره این مبلغ معنادار باشد.
- با توجه به اهمیت اصلاح روابط مالی فیمابین دولت و نفت و عدم اجرای بند «ل» تبصره یک قانون بودجه سال 1400 کل کشور تاکنون، پیشنهاد میشود موضوع تکلیف مقرر و ضمانت اجرایی آن در قانون بودجه سال 1401 کل کشور درج شود.
- با توجه به مبالغ مختلف تسعیر ارز در لایحه بودجه 1401 (شرکت نفت، گاز، پالایشگاهها، شرکتهای بازرگانی دولتی، پشتیبانی امور دام و...) پیشنهاد میشود مبلغ تسعیر ارز در همه شرکتها با نرخ «ETS» صورت گیرد.
- با عنایت به مانده بدهی بالای شرکت ملی نفت ناشی از محل سرمایهگذاریهای انجام شده در سنوات قبل و آثار نامطلوب آن بر سرمایهگذاری در حوزه نفت، پیشنهاد میشود موضوع تکلیف مقرر جهت تسویه درصدی از بدهیهای معوق و سررسید شده مربوط به سرمایهگذاریهای انجام شده و ضمانت اجرایی آن در قانون بودجه سال 1401 کل کشور درج شود.
ارسال به دوستان
مانور دلالان و سفتهبازان در بازار
دست نامرئی دلال
با وجود رشد ۷۰ درصدی عرضه روزانه ارز در سامانه نیما نسبت به سال گذشته و 7/3 برابر شدن عرضه ارز به صورت اسکناس در بازار متشکل ارزی نسبت به مدت مشابه سال ۹۹ بازار ارز همچنان تحت تأثیر القائات روانی سوداگران است
گروه اقتصادی: روز گذشته دلار در بازار آزاد با رسیدن به رقم 30 هزار و 400 تومان به روند صعودی خود که از ابتدای هفته پس از اخبار مذاکرات وین شروع شده بود، ادامه داد. گزارشهای میدانی حاکی از آن است در روزهای اخیر بازار ارز پرالتهاب بوده و تحت تأثیر عوامل روانی ناشی از مذاکرات وین نرخ ارز با رشد همراه شده است. از طرفی غیر از دلار، نرخ سایر ارزها همچون یورو نیز با افزایش روبهرو بوده است. البته دیروز نرخ فروش دلار در صرافیهای بانکی با ۹۴ تومان کاهش نسبت به روز کاری گذشته (شنبه) به ۲۷ هزار و ۸۸۲ تومان رسید. علاوه بر این، بهای خرید دلار در بازار متشکل ارزی ۲7 هزار و 424 تومان و نرخ فروش آن ۲7 هزار و 624 تومان بود.
به گزارش «وطنامروز»، قیمت دلار از 27 مهر سال گذشته که به 32 هزار تومان رسید و بالاترین بهای دلار در ایران را ثبت کرد، وارد روند نزولی شد تا آنجا که 15 اردیبهشت سال جاری به 20 هزار و 600 تومان رسید؛ پس از این تاریخ دلار به روند نزولی خود پایان داد و دوباره موج صعودیاش را آغاز کرد. این روند صعودی از اوایل هفته و پس از انتشار اخباری از مذاکرات هستهای وین شیب تندتری پیدا کرد. در 8 ماه اول امسال میزان فروش حواله ارزی صادرکنندگان 70 درصد و میزان فروش اسکناس ارز 200 درصد جهش کرده اما با این وجود نرخ ارز به دلیل انتظارات تورمی و فعالیتهای سوداگرانه رشد داشته است.
* شرایط بنیادی اقتصاد مناسب است
نکته قابل توجه در این بین این است که برای افزایش قیمت دلار، جز اخبار مذاکرات نمیتوان علت دیگری یافت و از طرف دیگر بهبود شاخصها و آمارهای اقتصادی بیانگر آن است که دلیلی برای افزایش نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملی وجود ندارد. همزمان با مذاکرات هستهای طبیعی است نرخ ارز همگام با اخبار منتشرشده از مذاکرات، نوساناتی را تجربه کند. نکته مهم اینکه فضای متشنج و پرالتهاب، زمینه را برای دلالان و سوداگران مهیا میکند تا با تزریق اخبار منفی و شایعه در راستای اهداف خود، باعث افزایش قیمتها شوند. نوسانهای اخیر بازار ارز بیش از آنکه تحت تاثیر عوامل بنیادین اقتصادی و عرضه و تقاضا باشد، متاثر از جو روانی و اخبار منفی عدم موفقیت مذاکرات وین است. دلالان و سفتهبازان با هدف کسب منفعت و دشمنان با نیت تضعیف اقتصادی، سود خود را در انتشار اخبار جعلی درباره نبود چشمانداز روشن در مذاکرات میبینند.
* افزایش ۷۰ درصدی عرضه ارز در سامانه نیما
روند عرضه ارز و تامین نیازهای ارزی بخشهای مختلف شتاب گرفته است؛ به طوری که سامانه نیما و بازار متشکل به عنوان ۲ نهاد اصلی بازار ارز کشور با افزایش عرضه مواجه شدهاند. در این ارتباط مدیرکل روابط عمومی بانک مرکزی اعلام کرد عرضه روزانه در سامانه نیما ۷۰ درصد بیشتر از سال گذشته شده است. مصطفی قمریوفا در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: روزانه بیش از ۱۰۰ میلیون دلار در بازار رسمی نیما معامله میشود که حدود ۷۰ درصد بیشتر از سال گذشته است. عرضه ارز به صورت اسکناس در بازار متشکل ارزی هم تاکنون 7/3 برابر مدت مشابه سال ۹۹ است. مدیرکل روابط عمومی بانک مرکزی تاکید کرد: «واقعیت بازار ارز این است؛ روان، در دسترس و با قیمتهای مبتنی بر سازوکار عرضه و تقاضا». حجم فروش ارز توسط صادرکنندگان در سامانه نیما طی ۸ ماه ۱۳۹۹ (فروردین تا پایان آبان)، معادل 7/10 میلیارد دلار بود که این میزان در سال ۱۴۰۰ به 1/18 میلیارد دلار رسیده است. این امر حاکی از بهبود بازگشت ارز حاصل از صادرات توسط صادرکنندگان به چرخه اقتصاد کشور است. همچنین لازم به ذکر است میزان فروش اسکناس در سال جاری 200درصد افزایش یافته است.
* منابع ارزی کشور پاسخگوی نیازهاست
در 8 ماه نخست امسال میزان صادرات 31 میلیارد دلار و میزان واردات 32 میلیارد دلار بوده است و با توجه به اینکه میزان صادرات نفت خام در سال جاری روند رو به رشد داشته است، منابع ارزی کشور از ابتدای سال تاکنون پاسخگوی تقاضای ارزی کشور بوده است.
با توجه به درآمد کشور از محل صادرات غیرنفتی و صادرات نفت خام و کنترل واردات در سطح 32 میلیارد دلار و تعیین سهمیه برای ارز خدماتی (ارز مسافرتی، درمان، دانشجویی و...) و همچنین بستن حساب سرمایه کشور، کشور در حال حاضر با کمبودی در منابع ارزی مواجه نیست.
با این وجود، با انتشار کوچکترین خبر درباره مذاکرات هستهای ایران با کشورهای اروپایی بازار به سرعت واکنش نشان داده و نرخ ارز بالا یا پایین میرود. به نظر میرسد آنچه در شرایط فعلی باعث نگرانی شده است، انتظارات تورمی و دغدغه حفظ ارزش دارایی است که از قِبَل این نگرانیها برخی دلالان و سفتهبازان بهره خود را میبرند. این نگرانی نسبت به آینده بازار ارز، توسط برخی سوداگران و فعالان رسانهای- سیاسی تشدید میشود.
همین رفتار برخی افراد و نگرانی از موج افزایش نرخ ارز موجب شده با وجود تعادل نسبی در عرضه و تقاضای ارز، التهاب در بازار پابرجا باشد و نرخ ارز گاهی اوقات در موقعیت افزایش قیمت قرار گیرد. در چنین شرایطی مدیریت انتظارات تورمی و کنترل نگرانیهای مردم نسبت به آینده بازار ارز میتواند نقش بسیار موثری در مدیریت بازار و مهار نرخها داشته باشد، چرا که اگر این نگرانیها کاهش نیابد، هر چقدر عرضه ارز در بازار افزایش یابد، تاثیری بر فروکش کردن این نگرانیها نخواهد داشت.
بازار سوداگر ارز بسادگی با انتشار اخبار کذب و ساختگی و فاقد منبع دچار تلاطم و هیجان میشود. نگاهی کوتاه به دوران نوسانات ارزی نشان میدهد هجوم به بازار ارز و خرید دلار به طور کامل تحت تاثیر القائات رسانهای منفعتطلبان و سوداگران بوده است. تکنیک سوداگران و سفتهبازان ارز نیز اختصاص عنوان «بازار آزاد» به عملیات سوداگرانه است، در حالی که بازاری که فاقد اطلاعاتی از میزان عرضه، تقاضا، حجم معاملات و بازیگران است، نمیتواند به لحاظ علم اقتصاد «بازار» تلقی شود، چرا که در یک بازار که عنوان آزاد به خود اختصاص میدهد، باید عناصر و مکانیزمهای علم اقتصاد همچون تقاضا به همراه میزان عرضه و بازیگران آن شفاف و قابل دسترس باشد.
ارسال به دوستان
«وطنامروز» از روند بررسی و حساسیتهای لایحه رتبهبندی معلمان گزارش میدهد
رتبهبندی یا افزایش حقوق!
* با تخصیص 25 هزار میلیارد تومان، به طور متوسط ماهانه نزدیک به 5/2 میلیونتومان به حقوق معلمان افزوده میشود
مهدی جابری: این روزها گلایههای صنفی معلمان یکی از مهمترین اخبار و رویدادهای اجتماعی کشور است. آنها بنا به وعدهای که در 100 روز آخر دولت قبل به شکل غیرواقعی، عجولانه و غیرکارشناسی مطرح شد، در مسیری مبهم و پیچیده قرار گرفتند تا جایی که امروز شاهد برآورده شدن انتظاراتشان نیستند. به گزارش «وطنامروز»، ماجرای گلایههای صنفی فرهنگیان در این روزها به 25 اسفندماه 1399 بازمیگردد؛ زمانی که دولت قبل چند روز مانده به تعطیلات نوروز با ارسال لایحه رتبهبندی معلمان به مجلس، دست روی سوژهای گذاشت که تبدیل به نقل محافل خانوادگی و اجتماعی در روزهای تعطیل شد تا بستری برای ایجاد نارضایتی در بخش مهمی از جامعه شود. این در حالی بود که ماده قانونی مرتبط با این لایحه که برابری حقوق در مشاغل مشابه را شامل میشود بیش از 10 سال به حال خود رها شده بود و برای رسیدن به مرحله قانونی و اجرایی باید مطالعات کارشناسی و تخصصی را در فضایی آرام و حرفهای پشت سر میگذاشت اما دولت سابق بخوبی میدانست قدم در مسیری گذاشته است که تعهدات اقتصادی و اجتماعی آن در زمین دولت سیزدهم خواهد افتاد و کسی یقه دولتمردان پیشین را نخواهد چسبید!
حالا اما به واسطه بذر گلایه و اعتراضی که در زمان حسن روحانی و محمدباقر نوبخت کاشته و پاشیده شد، انتظاراتی در جامعه شریف فرهنگیان ایجاد شده است که با شرایط واقعی دولت از نظر اقتصادی و اجرایی، فاصله دارد. از یک سو معلمان بر اجرای قانون تاکید دارند و از سوی دیگر، نمایندگان مجلس و مقامات دولت ضمن تلاش برای احترام گذاشتن به خواستههای صنفی معلمان، با محدودیتها و حساسیتهای خاصی مواجه هستند.
* نماینده معلمان: نوبخت خیانت کرد
جامعه فرهنگیان کشور این روزها پیام و گلایه خود را از مسیرهای قانونی و محترمانه پیگیری میکند. از جمله این مسیرها میتوان به تشکل کشوری پیگیری مطالبات فرهنگیان اشاره داشت.
محمدباقر احمدی، عضو این تشکل کشوری و مدیرگروه پیگیری مطالبات فرهنگیان استان قم در گفتوگو با «وطنامروز» گفت: بیش از 10 سال است ما به انتظار نشستهایم تا با اجرای قانون و تحقق عدالت، شاهد برابری نسبی حقوق و مزایا در مشاغل مشابه باشیم اما آقای نوبخت اسفندماه 1399 با اعلام این خبر که لایحه رتبهبندی معلمان به مجلس ارسال شده است، به ما خیانت کرد. وی در پاسخ به اینکه چرا مدعی خیانت نوبخت و دولت قبل است، گفت: لایحهای که ما در همه سالهای اخیر آرزوی اجرایی شدن آن را داشتیم، به شکل ناقص و با منبع بودجه بسیار ناچیز توسط دولت به مجلس رفت و ناگهان متوجه شدیم آرزوهایمان برباد رفته و امیدهایمان برای بهبود شرایط، به ناامیدی تبدیل شده است.
نماینده جامعه فرهنگیان کشور میافزاید: پانزدهم تیرماه امسال بود که کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با اعمال تغییرات و پیشنهاداتی در زمینه لایحه رتبهبندی معلمان، بار دیگر موجب خرسندی و خوشحالی جامعه بزرگ معلمان شد، بویژه اینکه بر همترازی حداقل 80 درصدی حقوق معلمان و اساتید دانشگاه تاکید کرده بود اما با گذشت مدتی، صحبتهایی در سطح ریاست مجلس مطرح شد که مغایرت اساسی و جدی با انتظارات ما داشت. بنابراین بار دیگر گلایههای فرهنگیان کشور به مجلس و دولت منعکس شد.
عضو تشکل کشوری پیگیری مطالبات فرهنگیان اظهار میدارد: با این 25 هزار میلیارد تومانی که امروز آقایان برای لایحه رتبهبندی مطرح میکنند دردی از ما دوا نمیشود. به طور متوسط ماهانه نزدیک به 5/2 میلیونتومان
به حقوق معلمان افزوده میشود. این افزایش حقوق اگرچه قابل توجه است اما با ماهیت قانون رتبهبندی مطابقت ندارد.
* ما فرهنگیان حامی دولت رئیسی هستیم اما...
نماینده معلمان کشور با تاکید بر اینکه ما چالشی با دولت آقای رئیسی نداریم، میگوید: فرهنگیان کشور از زمان انتخابات ریاستجمهوری تا امروز حامی دولت سیزدهم بوده و هستند. ما به گفتمان آقای رئیسی پایبند و معتقد هستیم اما انتظار داریم ایشان و دولتمردان محترم برای تحقق انتظارات و خواستههای صنفی ما تلاش کنند. امید ما این است که قانون اجرا شود. فرهنگیان کشور انتظاری فراتر از اجرای قانون ندارند. از نظر ما باید حقوق و مزایای مشاغل مشابه، برابر باشد و به همان شرایطی برسد که در قانون اشاره شده است.
احمدی میافزاید: معلمان و فرهنگیان کشور از درک و فهم بالایی درباره شرایط اقتصادی کشور و دولت برخوردار هستند. ما شرایط را میفهمیم و به همین خاطر اعلام آمادگی میکنیم حقوق و مزایای ناشی از اجرای مطلوب لایحه را در چند مرحله و در طول ۳ سال یا حتی بیشتر دریافت کنیم اما به این شرط که آن عدد و رقمی که مورد انتظار جامعه فرهنگیان است از سوی دولت ارائه شود و در مجلس به تصویب برسد.
* نماینده مجلس: نسیه قبول نمیکنیم!
درباره واکنش مجلس به انتظارات صنفی فرهنگیان سراغ نمایندگان مجلس هم رفتیم تا مصاحبهای کوتاه با آنها داشته باشیم.
محمدرضا احمدی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی به «وطنامروز» میگوید: اینکه تشکل صنفی و نمایندگان محترم معلمان اعلام آمادگی کردهاند در ازای تصویب عدد و رقم بالاتر، حقوق و مزایای ناشی از آن را به صورت مرحلهای و در طول چندسال دریافت کنند از نظر ما به هیچ وجه قابلیت اجرا ندارد.
وی ادامه میدهد: دولت نسیه قبول نمیکند و مجلس هم نمیتواند براساس تخیلات، نسیه و شرایط مبهم و اما و اگرها تصمیم بگیرد یا بودجه را غیرمطمئن ببندد. ما امروز براساس شرایط موجود میتوانیم تصمیم بگیریم و نباید وعدهای بدهیم که اجرای آن ناممکن یا همراه با احتمال اندک باشد.
* دادن وعده سر خرمن، تخصص دولت قبل بود
«رویدادها و گلایههای امروز فرهنگیان حاصل وعدههای پوچ و هوایی دولت قبل بود. این را هم تشکلات صنفی معلمان قبول دارند و هم نمایندگان مجلس».
حجتالاسلام دکتر علیرضا سلیمی، عضو هیاترئیسه مجلس شورای اسلامی به «وطنامروز» میگوید: دولت قبل برای تصویب و اجرایی شدن این لایحه به شکل کارشناسی و واقعی، کار خاصی انجام نداد. آن دولت فقط وعده سر خرمن داد و ما امروز نمیتوانیم مشابه آن وعدهها را بدهیم چون باید واقعنگر باشیم. سلیمی تصریح میکند: البته اگر دولت بگوید بودجه بیشتری برای لایحه رتبهبندی معلمان درنظر میگیرد، مجلس هم موافقت خواهد کرد اما همه ما میدانیم که باید براساس واقعیت و شرایط موجود کشور تصمیم بگیریم.
وی میافزاید: از نظر من همین رقم 25 هزار میلیارد تومان که دولت برای تحقق آن اعلام آمادگی کرده است، عدد مناسب و قابل قبولی است. این دولت گام اول را خوب برداشته است و حتما در آینده گامهای بهتری برداشته میشود.
عضو هیاترئیسه مجلس معتقد است: باید از دولت آقای رئیسی بابت همین مقداری که اعلام آمادگی کردهاند تشکر کنیم چون این تصمیم براساس عقل و منطق و تدبیر اتخاذ شده است و حاصل تفکرات ناسالم و مسموم نیست.
* گام به گام تا نقطه مطلوب
اکنون در این شرایط باید چه تصمیمی گرفت؟ این سوالی است که ۳ ضلع را درگیر پاسخ کرده است؛ دولت، مجلس و فرهنگیان. اما با توجه به اینکه تشکل صنفی فرهنگیان برای دریافت مطالبات خود به صورت مرحلهای اعلام آمادگی کرده است و از سوی دیگر دولت نیز بنا به گفته نمایندگان مجلس، برداشتن گامهایی مطمئن را در دستور کار دارد، میتوان امیدوار بود طرفین این ماجرا به مدلی از تفاهم و توافق دست یابند که براساس آن با گذشت زمان، قدم به قدم و با تکیه بر صبر، امیدواری و خویشتنداری به نقطه مطلوب رسید.
ارسال به دوستان
شاخص آلودگی هوای تهران روز گذشته به 153 رسید
آلودگی هوا روی دور تکرار
شاخص آلودگی هوای تهران باز هم دیروز روی عدد 153 قرار گرفت تا همچنان هوا ناسالم اعلام شود. به گزارش «وطنامروز»، تهرانیها از ابتدای سال تاکنون فقط 2 روز هوای پاک را تجربه کردهاند. البته در بیشتر روزهای 2 ماه گذشته هوای تهران آلوده گزارش شده است اما شدت این آلودگی که از نیمه دوم سال به بعد در پی وارونگی هوا و افت دما افزایش مییابد، نفس پایتختنشینان را به شماره انداخته است؛ پدیدهای تکراری که هر ساله اتفاق میافتد اما تاکنون اقدام قابل توجهی برای حل این معضل نشده است. هرچند عامل اصلی آلودگی هوای تهران ناشی از حجم بالای تردد خودروها بویژه خودروهای فرسوده در این کلانشهر است اما کارشناسان معتقدند تا قانون هوای پاک اجرا نشود تهرانیها همچنان باید با آلودگی هوا بویژه در ماههای سرد سال کنار بیایند؛ کنارآمدنی که البته به قیمت جانشان نیز تمام میشود. در همین حال، اخیرا سازمان بازرسی کل کشور به مساله چرایی عدم اجرای «قانون هوای پاک» ورود کرده و خواستار ارائه توضیحات وزارتخانهها و سازمانهای مسؤول از جمله وزارت صنعت، سازمان محیطزیست و شهرداری تهران درباره میزان اجرای این قانون شده است؛ مساله اصلی در ورود سازمان بازرسی به این موضوع، مساله «ترک فعل» است. در همین ارتباط، سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیطزیست مجلس درباره میزان اجرای قانون هوای پاک توسط دستگاههای مسؤول میگوید: بر اساس بررسیهای تخصصی انجام شده «ترک فعل» هر ۲۳ سازمان مکلف در اجرای قانون هوای پاک محرز است. در حالی که حل معضل آلودگی هوا به چالشی بزرگ تبدیل شده است اما در بودجه سال 1401 تمام ردیفهای بودجهای شهرداری حذف شده که این موضوع با واکنش مدیران شهری همراه شده است، چرا که آلودگی هوا و ترافیک ۲ معضل اساسی کلانشهرها بویژه کلانشهر تهران است. از طرفی توسعه حملونقل عمومی نیز یکی از راههای رفع این مشکل است که باید دولت در این زمینه کمک کند اما ردیفهای حمایتی دولت از شهرداریهای کشور در بودجه پیشنهادی ۱۴۰۱ سازمان برنامه و بودجه به هیات دولت حذف شده و همین امر باعث گله شدید اعضای شورای شهر تهران شده است که مسؤولان خواستار رسیدگی به این موضوع شدهاند، چرا که تهران با مشکلات عدیدهای از جمله آلودگی هوا و ترافیک دست و پنجه نرم میکند. در این شرایط، کمک دولت میتواند باعث رفع بسیاری از مشکلات در این زمینه شود. مهمترین راهکار رفع مشکل آلودگی هوا و ترافیک در تهران توسعه حملونقل عمومی است و بر اساس قانون باید دولت در این زمینه کمک کند، هر چند در ادوار گذشته این امر رخ نداد و دولت دیون زیادی به شهرداری تهران دارد. میثم مظفر، عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای اسلامی شهر تهران نیز در این باره میگوید: هر سال ذیل لایحه بودجه کل کشور تبصرهها و ردیفهایی برای حمایت از مدیریت شهری در نظر گرفته میشد اما متاسفانه در تنظیم بودجه ۱۴۰۱ کل کشور سازمان برنامه و بودجه هیچ توجهی به مدیریت شهری نداشته و به نوعی تمام این مواد حمایتی را حذف کرده است. وی حذف سرفصلهای مرتبط با توسعه و نوسازی ناوگان حملونقل عمومی را از جمله مهمترین مواد حذف شده خواند و گفت: حذف اعتبارات مورد نیاز اتصال متروی تهران به شهرهای اطراف، تامین و تجهیز فنی مترو، حقوق و عوارض گمرکی واردات واگن و تجهیزات شرکت مترو، کمکهزینه خرید اتوبوس و مینیبوس، کمک به نوسازی خودروهای فرسوده حملونقل عمومی (تاکسی و اتوبوسهای فرسوده) و نیز حذف سهم تهران از ردیف درآمدی وصول تخلفات راهنمایی و رانندگی از جمله این حذفیات است. به گفته مظفر، استدلال سازمان برنامه و بودجه این است که سهم شهرداری تهران از ۳ درصد مالیات بر ارزش افزوده به ۴ درصد در بودجه پیشنهادی افزایش داشته، بنابراین مدیریت شهری دیگر از لحاظ مالی بینیاز شده است. این اقدام سازمان برنامه و بودجه صدای رئیس شورای شهر تهران را هم درآورد و چمران در این باره هشدار داد. مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران در این باره میگوید: با این اقدام وضعیت حملونقل عمومی در سال آینده به مراتب بدتر خواهد شد و این یک هشدار جدی است. به گفته چمران، این اقدام، وضعیت شهرداریهای کل کشور را در آینده با چالش و مشکل روبهرو خواهد کرد. ما با مشکل آلودگی هوا و ترافیک روبهرو هستیم و راهحل این معضلات توسعه حملونقل عمومی است که متاسفانه بودجه آن در سال ۱۴۰۱ توسط سازمان برنامه و بودجه حذف شده است. وی به موضوع آلودگی هوا در تهران اشاره کرد و گفت: این یک هشدار است و خواهش ما این است هماکنون مدیریت سازمان برنامه و بودجه که از دوستان ما هستند و ارادت داریم این مساله را اصلاح کنند و ما نیز آمادگی داریم با آنها بنشینیم و این اصلاحات را انجام دهیم، چرا که این مساله مشکلات عدیدهای را برای شهرداریهای کل کشور به وجود خواهد آورد. در صورت عدم اصلاح بودجه ۱۴۰۱ شرایط در سال آینده بدتر خواهد شد. ارسال به دوستان
دادگاه عالی فدرال ۱۳ دسامبر را موعد بررسی شکایات معترضان به نتایج انتخابات اعلام کرد
عراق در گام پایانی عبور از بحران
گروه بینالملل: وضعیت سیاسی عراق با گذشت 2 ماه از انتخابات کماکان دچار آشفتگی و اختلاف است. کمیساریای عالی انتخابات عراق 30 نوامبر (9 آذر) نتایج نهایی را اعلام کرد. با این حال عمده گروههای بزرگ سیاسی شیعه و برخی جریانهای سیاسی کرد و سنی بر وجود مستندات غیرقابل انکار مبنی بر وقوع تقلب و تخلف در انتخابات تاکید دارند. در این میان نشست روز پنجشنبه گروههای شیعی در منزل «هادی العامری» با «مقتدا صدر» (رئیس جریان صدر) اگرچه قدم مثبتی در راستای حلوفصل اختلافات بود، با این حال چشم امید معترضان به نتایج انتخابات، جلسه دادگاه فدرال عراق است که بنا بر زمانبندی اعلام شده 13 دسامبر شکایات بررسی خواهد شد. از سویی نزدیک شدن به موعد مصوب اخراج نظامیان آمریکا از عراق نیز بحث مهمی است که از سوی گروههای مقاومت دنبال میشود.
* 13 دسامبر؛ بررسی شکایات در دادگاه فدرال عراق
به گزارش «وطنامروز» به نقل از خبرگزاری شفقنیوز، دادگاه عالی فدرال روز یکشنبه اعلام کرد ۱۳ دسامبر بررسی شکایت هادی العامری، رئیس ائتلاف الفتح درباره تقلب در انتخابات و لغو آن را در دستور کار قرار میدهد. این دادگاه دیروز برخی شکایتها درباره نتایج انتخابات و قانون انتخابات را در حضور رهبران چارچوب هماهنگی شیعه و کارشناسان انتخابات بررسی کرد. هادی العامری روز شنبه با بیان اینکه اختلاف فاحشی در نوار کاغذی نتایج آرا که به نامزدها تحویل شد و نتایج اعلام شده وجود دارد، گفت: ما شکایتی به دادگاه فدرال تقدیم کردیم و دلایل و مستندات لازم و نیز ۶ گزارش درباره پرونده تقلب و تخلفهای کمیساریا را در دست داریم. العامری گفت: ما تصمیم دادگاه فدرال درباره نتایج انتخابات پارلمانی را قبول خواهیم کرد. وی در پایان گفت: ما معتقدیم ابطال انتخابات توسط دادگاه فدرال یکی از راههای خروج از بحران کنونی است. العامری درباره برگزاری انتخابات اخیر عراق گفت: ترس ما از تقلب در این انتخابات تصادفی نبود و از ابتدا از دستکاری الکترونیکی نتایج نگرانی داشتیم، زیرا تجربه سال ۲۰۱۸ را هنوز از خاطر نبردهایم. همچنین «احمد الاسدی» از رهبران الفتح گفت شکایتهای ارائه شده درباره تقلب در نتایج انتخابات بر گزارش شرکت آلمانی هنسولدت متمرکز هستند. یکی از نمایندگان «ائتلاف دولت قانون» در عراق نیز اعلام کرد ادله و شواهد قاطعی درباره وجود تقلب و دستکاری در انتخابات پارلمانی اخیر این کشور وجود دارد. «کاطع الرکابی» از نمایندگان این ائتلاف به سایت خبری المعلومه گفت: قوه قضائیه بالاترین نهاد در کشور است و ائتلاف دولت قانون درباره نتایج انتخابات و بررسی جدی شکایتها درباره تقلب در انتخابات پارلمانی به دادگاه فدرال اعتماد کامل دارد. وی افزود: موضع برخی گروههای سیاسی درباره نتایج انتخابات مورد تاکید قرار گرفت و منتظر تصمیم دادگاه فدرال درباره شکایتهای ارائه شده هستیم. پیشتر چارچوب هماهنگی که متشکل از گروههای شیعه معترض به نتایج انتخابات پارلمانی اخیر عراق است، اعلام کرد اقدامات قانونی و مردمی در مخالفت با نتایج اعلام شده پیرامون انتخابات ادامه دارد. «ولید السهلانی» عضو ائتلاف فتح هم گفت: هیات هماهنگی گروههای شیعی به طور آشکار اعلام کرده است نتایج انتخابات را برنمیتابد. وی افزود: افراد حاضر در هیات هماهنگی شیعیان از شخصیتهای سیاسی و دینی مهم هستند و عدم پذیرش نتایج از سوی آنها موضوعی طبیعی به سبب تخلف روی داده، محسوب میشود. السهلانی گفت: هیات هماهنگی گروههای شیعی همه ادله خود را به دادگاه فدرال فرستاده و منتظر احقاق حق و بازگشت آرای به سرقت رفته است. دادگاه فدرال نقاط ضعف کمیساریای عالی انتخابات را برملا خواهد کرد و حق شهروندان و نامزدهایی را که آرای آنها به سرقت رفته است، بازمیگرداند. وی بیان کرد: هیات هماهنگی گروههای شیعی هماکنون در عرصه سیاسی بزرگ هستند اما بحث فراکسیون اکثریت باید پس از پایان رسیدگی به نتایج انتخابات از سوی دادگاه فدرال مشخص شود.
* نشست قریبالوقوع گروههای سیاسی عراقی در منزل مقتدا صدر
منابع عراقی از نشست جدیدی که میان احزاب چارچوب هماهنگی شیعی و رهبر جریان صدر این بار در نجف برگزار خواهد شد، خبر دادند. ۲ سیاستمدار عراقی که یکی از آنها نزدیک به «عمار حکیم» رهبر جریان حکمت ملی عراق است، از رایزنیهای گسترده برای برگزاری نشستی در شهر نجف خبر دادند و اعلام کردند ترتیبدهندگان این حرکت به دنبال آن هستند این نشست طی روزهای آتی با حضور افراد شرکتکننده در نشست روز پنجشنبه گذشته بغداد برگزار شود. یکی از این ۲ منبع به العربیالجدید گفت: در این نشست همان موضوعاتی مورد بحث قرار خواهد گرفت که همه به دنبال بحث و بررسی آن هستند. به گفته این منابع، این نشست در منزل مقتدا صدر در بخش قدیمی نجف برگزار خواهد شد. به گفته این منابع، احتمالا «نوری المالکی» رئیس ائتلاف دولت قانون و «قیس الخزعلی» دبیرکل عصائب اهلالحق عراق در این نشست شرکت نخواهند کرد. این در حالی است که «عصام حسین» از رهبران جریان صدر از رایزنی میان بیت شیعی برای نزدیک کردن دیدگاهها سخن گفت و افزود: روابط میان هادی العامری، رئیس ائتلاف فتح و مقتدا صدر، رهبر جریان صدر بسیار عالی و محکم است. وی بیان کرد: العامری به دنبال نزدیک کردن دیدگاهها میان چارچوب هماهنگی متشکل از احزاب شیعی و جریان صدر است. عصام حسین گفت: رایزنیها برای نزدیک کردن دیدگاهها با هیات هماهنگی گروههای شیعی جریان دارد و هادی العامری رهبری این تلاشها برای نزدیک کردن دیدگاهها و ائتلاف جدید را بر عهده دارد. وی افزود: هیات هماهنگی گروههای شیعی به تلاشهای خود برای تشکیل دولت توافقی با بقیه طرفها ادامه میدهد. «علی الفتلاوی» عضو ائتلاف فتح گفت: هادی العامری سند و مدارک تاییدکننده دستکاری در انتخابات را روی میز دستگاه قضایی گذاشته است و امید میرود قوه قضائیه رعایت انصاف را کرده و موضع نهایی را اتخاذ کند.
***
سرنوشت خطرنا برای نظامیان آمریکایی در صورت تداوم حضور در عراق
نظامیان آمریکایی در حالی قرار است تا دسامبر ۲۰۲۱ از عراق خارج شوند که نخستوزیر عراق با سفیر واشنگتن در بغداد گفتوگو کرد. «مصطفی الکاظمی» و «متیو تولر» بر نقش فزاینده عراق در تقویت امنیت و ثبات منطقهای تأکید کردند. الکاظمی در دیدار سفیر آمریکا و هیات همراهش درباره راهکارهای تقویت همکاری و شراکت میان ۲ کشور و آخرین تحولات امنیتی منطقه رایزنی کرد. در این دیدار طرفین درباره پیشرفت حاصلشده در پایان دادن به نقش نظامی نیروهای آمریکایی در عراق بر اساس خروجی گفتوگوهای راهبردی و انتقال به نقش مشورتدهی، کمک و توانمندسازی بحث و رایزنی کردند. بر اساس توافقات عراق و آمریکا در چهارمین دور گفتوگوهای راهبردی واشنگتن- بغداد، مأموریت رزمی نیروهای ائتلاف بینالمللی در عراق در پایان ماه جاری میلادی به پایان میرسد. «احمد عبدالحسین» عضو دفتر سیاسی جنبش عصائب اهلالحق عراق تصریح کرد در صورت عدم خروج نظامیان آمریکایی از عراق تا پایان ماه جاری میلادی از عراق، سلاح مقاومت آماده پاسخ به اشغالگری آمریکا خواهد بود. وی در گفتوگو با پایگاه خبری العهد، درباره شایعه طرح پرونده خلع سلاح مقاومت در نشست اخیر رهبر جریان صدر و هیأت هماهنگی گروههای سیاسی شیعی موسوم به «چارچوب هماهنگی» گفت: چنین امری صحت ندارد و این پرونده در دیدار مذکور طرح نشده است. عبدالحسین تصریح کرد: «در صورت عدم عقبنشینی نیروهای آمریکایی از عراق تا ۳۱ دسامبر جاری، سلاح مقاومت آماده پاسخ خواهد بود. سلاح مقاومت تا زمانی که آخرین سرباز آمریکایی، عراق را در زمان تعیین شده ترک کند، باقی خواهد ماند. در نشست با رهبر جریان صدر بر لزوم خروج نیروهای خارجی به طور کلی بویژه نیروهای آمریکایی و حفظ حاکمیت عراق توافق شد». بغداد و واشنگتن ۲۶ ژوئیه گذشته به توافق رسیدند نیروهای رزمی ایالات متحده تا پایان ماه جاری از عراق خارج شوند و تنها تعدادی از نیروهای آمریکایی (که شمار آنها مشخص نشده است) برای مشاوره و آموزش نیروهای عراقی باقی در این کشور بمانند. نیروهای آمریکایی سال ۲۰۱۴ به درخواست دولت عراق برای مبارزه با داعش که آن زمان یکسوم خاک این کشور را اشغال کرده بود، وارد عراق شدند. آمریکا به این بهانه ۳۰۰۰ نیرو در قالب یک ائتلاف بینالمللی موسوم به ضد داعش که ۲۵۰۰ نفر از آنها آمریکایی بودند، وارد این کشور کرد. پس از اعلام پیروزی بر داعش از سوی بغداد، مردم و دولت عراق بر ضرورت خروج نظامیان خارجی از این کشور تاکید کردند.
ارسال به دوستان
نگاهی به چند مستند جدید فرهنگی- اجتماعی که این روزها راهی شبکه نمایش خانگی شدهاند
آنلاین به وقت مطالبه
گروه فرهنگ و هنر: طی 2 سالی که شیوع کرونا تمام فعالیتهای هنرمندان را تحت تاثیر داده است، مستندسازان هم مانند سایر هنرمندان حوزههای مختلف در ایام کرونایی با رعایت پروتکلها و تحمل سختیهای کار، به خلق آثار گوناگون در موضوعات مختلف پرداختهاند. در این میان مستندهایی که به معضلات فرهنگی و اجتماعی پرداختهاند بیشتر از سایر آثار مورد توجه مخاطبان قرار گرفته است. به نوعی باید گفت تاثیرگذارترین و مهمترین آثار اجتماعی را مستندسازان کشور میتوانند خلق کنند، زیرا بیشتر این آثار از جنبه مطالبهگری بالایی برخوردار هستند. از سوی دیگر حاصل کار مستندسازان در چند وقت اخیر تولید صدها مستند است که برخی از این مستندها با پخش از شبکههای مختلف صداوسیما و فضای مجازی مورد توجه قرار گرفتهاند و برخی دیگر بهرغم کیفیت مناسب بنا به دلایل مختلف کمتر مجالی برای پخش از شبکههای صداوسیما پیدا میکنند و اینجاست که شبکه نمایش خانگی میتواند بستری جدید برای برخی آثار متفاوت سینماگران مستند باشد. درباره نمایش خانگی، برخلاف نظر برخیها که معتقدند آثار مستند جایگاهی برای عرضه در نمایش خانگی ندارند و شانس آنکه مورد توجه مخاطبان قرار بگیرند بسیار پایین است، پلتفرم عماریار بتازگی به صورت هفتگی باکسی از مستندهای جدید و جذاب را با موضوعات روز اجتماعی و فرهنگی در قالب نمایش خانگی به نمایش میگذارد که این اتفاق تا به این لحظه مورد توجه بخش عمدهای از مخاطبان نمایش خانگی قرار گرفته است. این مساله روزنه امیدی برای مستندسازان جوان و متعهد کشور است تا آثارشان در قابی غیر از شبکههای مختلف تلویزیون فرصت دیده شدن و عرض اندام داشته باشد. در ادامه این گزارش به آغار اکران آنلاین چند مستند جدید در شبکه نمایش خانگی پرداخته شده است؛ مستندهایی که اغلب در بستر فضای مجازی با حال و هوای مطالبهگری به تولید رسیدهاند و میتواند بسته فرهنگی مناسبی برای مخاطبان نمایش خانگی باشد.
* عریضه
مستند «عریضه» ساخته مهدی مطهر به بررسی شفافیت در قوهقضائیه میپردازد. ۱۱۴ سال پیش در زمان مظفرالدین شاه با تحصن مردم تهران نخستین عدالتخانه یا همان دادگاه تأسیس شد. قوه قضائیه که خود بر ارکان حکومت نظارت دارد باید تحت کنترل و رصد باشد تا اعتماد مردم به این قوه سلب نشود. شفافیت دستگاه بازرسی کشور مانع از فساد شده و با شیشهای کردن بخشهای مختلف و علنی کردن دادگاههای متخلفان و حتی دارایی مسؤولان میتوان عدالت را در کشور برقرار کرد و همچنین با ایجاد سامانه الکترونیکی انتشار اطلاعات، سلامت دستگاه بازرسی را سنجید.
* نسخه
مستند «نسخه» به نویسندگی حمید علیداد به بررسی شفافیت در ساختار سلامت کشور میپردازد. این مستند، به معضلات ناشی از محرمانگی در فرآیند درمان و پزشکی پرداخته و با ارائه راهحلها و انتقال تجربیاتی از کشورهای دیگر سعی در کنکاش در مساله خود دارد.
* بیگدار
مستند «بیگدار» ساخته علیرضا دهقان، یک مستند محیطزیستی با رویکرد اجتماعی است و میتوان آن را نقدی درباره سیستم مدیریت و بحران آب در ایران دانست.
* اکسیژن
مستند «اکسیژن» ساخته سیدحسن یوسفی، ضمن بیان اهمیت درختان و جنگل در محیطزیست ایران، به موضوع مهم نابودی جنگلها و عوامل این نابودی پرداخته است.
ایران در بین ۵۶ کشور دارای جنگل، رتبه چهلوپنجم را دارد، این یعنی از نظر مناطق جنگلی، هر چند در بین ۵۶ کشور اول دنیا هستیم اما در این بین میزان پوشش گیاهی جنگلی ایران چندان زیاد نیست و لزوم بهرهبرداری اصولی از منابع موجود و جلوگیری از دخل و تصرف در جنگلها امری ضروری به نظر میرسد. سهم هر ایرانی از جنگل ۲/۰ هکتار یعنی یکچهارم سرانه جهانی است و همین امر، ضرورت بهینهسازی شیوههای استفاده از جنگلها را در کشورمان بیش از پیش نمایان کرده است. این مستند در گفتوگو با کارشناسان و مسؤولان آبخیزداری و منابع طبیعی استان تهران و دیگر بخشهای کشور، به دنبال ریشهیابی مشکلات حوزه جنگلداری ایران و ارائه راهکارهای علمی برای رفع آنهاست.
* باتک
مستند «باتک» به نویسندگی سولماز بهرنگی، به حضور نیروهای جهادی و برپایی بیمارستان فوقتخصصی صحرایی در روستای باتک سیستانوبلوچستان میپردازد.
* نبرد برای یک رؤیا
مستند «نبرد برای یک رویا» به نویسندگی حمید بنا و مهدی نعمتالله روایتی متفاوت از آزادسازی پایتخت تروریسم در عراق و حاوی تصاویری منحصربهفرد از نبرد تن به تن و از نمای نزدیک با جنگجویان داعش در استان الانبار و شهر «فلوجه» است. در این مستند مراحل اصلی عملیات آزادسازی شهر گرمه، شهر صغلاویه و همچنین شهر فلوجه به تصویر کشیده شده است.
ارسال به دوستان
پرونده «وطنامروز» درباره مستندسازی در باب سیره و سلوک علما
جلوه خلوت
واقعگرایی، عنصر لازم روایتگری عرفانی
تولید هر اثر نمایشی پیرامون زندگی علما با چالشها و جذابیتهای توأمان همراه است. چالشهایی که به خاطر زیست علمایی، مستندساز با آن مواجه است، چالشهایی هستند که جز با مداومت و اصرار بر جلب موافقت شخصیتی که دوست دارد همیشه در خلوت بماند، نمیتوان آنها را مرتفع کرد. اگر چه طی همین مسیر برای مستندساز میتواند خود یک سفر معنوی باشد اما با این سوال مواجه خواهیم بود: در چارچوبهای مستندسازی یا فیلمسازی امروزی چقدر در تناسب است؟ اگر چه عارفمسلکی علما نیز شاید نسبت به گذشته شکل دیگری به خود گرفته باشد. با این همه رفتن به سمت مستندها یا آثار نمایشی که به زندگی شخصی علما میپردازد، کار جذابی است. سوژه، خود از جذابیتهایی برخوردار است. به عنوان مثال علامه طباطبایی که عمری را در تفقه و مجاهدت برای تبلیغ و ترویج معارف دین صرف کرده است و در عین حال فردی بشدت سادهزیست و دارای سیمایی نورانی و سبک زندگی عارفانه است، دارای جذابیتی مضاعف نسبت به سوژههای دیگر است. از این جهت حتی نزدیک شدن به اطرافیان و خانواده او (چرا که خودش در قید حیات نیست) به خودی خود دارای ارزشمندی است.
یکی از جهات مهم در تهیه و تولید آثار مستند مربوط به علما، پژوهش است. در واقع، اساس کار مستند، پژوهش است. حال اگر قرار باشد مستندی درباره یک شخصیت روحانی و عالم و فقیه و عارف ساخته شود، اهمیت امر پژوهش دوچندان میشود. این گزاره مهم اما چگونه ممکن خواهد بود وقتی مستندساز با سوژهای مواجه است که به این راحتیها در دسترس نیست؟ نمیتوان همه لحظاتش را در اختیار داشت؟ نمیتواند آنچنان که به سوژههای دیگر نزدیک میشود، به او هم نزدیک شود؟ و... . عمده این چالشهای ارتباطی برای پیش از روشن کردن دوربین فیلمبرداری است. در این مرحله است که این مسائل به وجود میآید، چرا که بخشی از روحانیون، مفاخر و اهل فرهنگ سنتی اصلا علاقهمند نیستند که رسانهای شوند و با هر چیزی که این فضا را موجب شود، مخالفت خواهد کرد. علما بویژه علمای نسلهای قبلی نسبت به پدیده دوربین کمی سخت اعتماد میکنند و گاهی اصلا این اعتماد شکل نمیگیرد. آنها نمیتوانند راحت اعتماد کنند، چرا که سطح و نگاه آنها به مسائل فرهنگی و مسائل رسانهای متفاوتتر از دیگران است.
از طرفی جریان روحانیت همواره علاقهمندان زیاد و طرفداران قابل توجهی داشته است. برای همین اینگونه مستندها برای مردم جذاب هستند. گاهی حتی اگر تلاش قابل توجهی در حوزه تکنیکی نشود یا فرم از منظر الگوی روایت و رویکرد پرداخت، شکل نیافته باشد، دیدن تصاویر عادی از یک عالم تراز اول و مجتهد و مرجع تقلیدی که مقلدان فراوان دارد، برای آن مخاطبان جالب توجه است؛ برای عموم مردم هم همینطور. آشنایی با عالمی که کمتر نسبت به زندگیاش شناخت وجود دارد، برای آنها که در دایره اول مخاطبان هم نیستند، جذاب است.
اما مسیر آشنایی با علما چگونه باز شد و جریان مستندسازی پیرامون ایشان چگونه به مسالهای جدی برای تلویزیون و بعد مستندسازان تبدیل شد؟ محمد داوودی، تهیهکننده سیما درباره نخستین اقداماتی که درباره برنامهسازی پیرامون علما در تلویزیون اتفاق افتاد، پیشتر در گفتوگویی به «وطنامروز» گفته بود: تحت عنوان برنامهسازی برای گروه علما اقدام کردیم. نخستین گزینه ما هم آقای بهجت بودند. درباره علمای دیگر مانند آیتالله بهاءالدینی، علامه حسنزاده و علامه جوادیآملی هم این تصمیم را داشتیم. آن وقت من در سیما مدیر تولید بودم. گروهی را تشکیل دادیم از دوستانی که متخصص بودند و علاقهمند بودند در این زمینه، بیشتر به قصد ثبت و آرشیو و بعدها اگر شد برای برنامهسازی. هدف اولیهمان نیز این بود که چیزی از دست نرود. مثلا آقای بهاءالدینی بیمار بودند و ما تقریبا درباره ایشان نتوانستیم کار خاصی انجام دهیم و چند ماه بعد به رحمت خدا رفتند. وی در بخشی دیگر از این گفتوگو، نحوه تصویربرداری از آیتالله بهجت را مثال زده و گفته بود: فکر میکردیم سختترین بخش کار این باشد که بتوانیم تصاویری از آقای بهجت ضبط کنیم. شاید بیش از 50-40 بار دوستان به قم، منزل و دفتر ایشان رفتند. بعد از این همه سفر تازه اجازه گرفتند. البته همواره هم با وسایل میرفتند، میسر نمیشد تا اینکه مسیری برای تصویربرداری از ایشان فراهم شد؛ از نمازهای ایشان در مسجد، حضورشان در حرم حضرت معصومه، حضورشان در حرم امام رضا. در آن یکی، دو سالی که من آنجا بودم، دوستان توانستند تصاویری از آقای بهجت ضبط کنند.
یکی از جذابیتهای مستندسازی درباره علما، همین پیچیدگی در نحوه ارتباط با علماست. خود اینها در فرآیند به مستندساز ایده میدهد. در عین حال وقتی این اتفاق رقم میخورد، میتواند تصاویر بکری به دست آورد. تصاویر بکر یک ارزش است، چرا که دیدن تصویر علما برای علاقهمندانشان جذاب است. یکی از نقدهای وارده به مستندهای مربوط به علما، عدم تلاش کارگردان برای درک زیباییشناسی زندگی و شخصیت یک روحانی یا عالم دینی است. گاهی این عدم تلاش برای درک این زیباییشناسی آنقدر توی ذوق میزند که میشود گفت هر آدمی که میتوانست با دوربین وارد آن محدوده شود، میتوانست این ویژگی را داشته باشد که حداقل یک مستند از این زندگی و زمانه بسازد، چرا که سوژه فراتر از متن جذاب است. این مساله پاشنه آشیل مستندساز است. بعد از تماشای برخی مستندهای مربوط به زندگی علما، این سوال را از خود میپرسیم که اگر کسی آن عالم دینی تراز اول را نشناسد و این فیلم را ببیند، شناسنامهای از آن عالم به دست بیننده میرسد؟ چرا که گاهی اوقات جذابیت مستند به این است که ما خارج از قاب، آن عالم را میشناسیم و اتفاقا به خاطر این شناخت است که مستند جذاب میشود. گاهی وقتی سوژه جذاب است، مستندساز به خود زحمت پژوهش نمیدهد و همین باعث میشود در الگوی روایت و فرم به تکرار کارهای قبلی در این حوزه منجر شود. فرم در این مستندها اتفاقا مهمتر از مستندهای دیگر است، چرا که سلیقه زیباییشناسانه مستندساز در لحظه باید بتواند قابی بسازد که نظیر آن در آثار قبلی نبوده است؛ قابی که در لحظه بتوان از آن به معنا رسید. باید بداند دوربین را کجا قرار دهد. اینکه در اینگونه مستندها دوربین فضاهای پراکنده را بدون انسجام به تصویر میکشد و پراکندگی در انتخاب قابها، به ضعف مستند و به نتیجه نرسیدن آن دامن میزند.
***
دوبله عربی مستند «العبد» پرطرفدار شد
«تولد آغاز است؛ پای نهادن در جاده حیات مادی؛ سفری که در 1295 شمسی و از فومن برای آیتالله العظمی بهجت آغاز شد». این جمله آغازین مجموعه مستند «العبد» از سری مستندهای «حدیث سرو» است که پیرامون آیتالله بهجت تولید شده؛ مستندی که با استقبال بسیاری همراه شد و توانست بخشهایی نادیده یا کمتر دیده شده از زندگی این عالم ربانی را نمایش دهد. محمد داوودی تهیهکننده این مستند، درباره نحوه تصویربرداری از آیتالله بهجت میگوید: از همان ابتدا در دهه 70 که تلاش کردیم نمازهای ایشان را ثبت و ضبط کنیم، کسی تصور نمیکرد موفق شویم و وقتی این اتفاق افتاد، مشعوف شدیم. نکته دیگر هم این است که در دوران ساخت مستند اطلاعات بسیار زیادی از ایشان در اختیار ما قرار میگرفت اما تلاش داشتیم از ورود به فضاهایی که ممکن بود شائبه غیرواقعی بودن داشته باشد، پرهیز کنیم، چرا که آنقدر وجود ایشان روحانی بود و تاثیرات معنوی بر افراد داشت که نیازی نبود به چیزی فراتر از آنچه هست، دامن زده شود. یکی دو مورد بود که شاید 30-20 بار برای قراردادنش در مستند مشورت کردیم و بعد طبق اصلی که داشتیم دیدیم بر اساس آموزههای خود آقای بهجت، بهتر است اینها در مستند نباشد. درباره صداگذاری این مستند باید بگویم که 2 جور نریشن گذاشتیم.
مسؤولان بعد از دیدن کار، با اشاره به اینکه کار خیلی خوب از آب در آمده، اصرار داشتند ما از دوبلور معروفی استفاده کنیم، چون ما یک صدای معمولی را انتخاب کرده بودیم و معتقد بودیم صدا به چیزی بیش از آنچه در فیلم هست دعوت کند. خود مستند داشتههایی داشت که نیازی نداشت با صدا برای آن ارزش افزوده ایجاد شود. از جمله اینها تصاویر آقای بهجت و سکوتهایی که داشتند. من خودم ورژنی را که با صدای معمولی یکی از دوستان روایت میشود بیشتر دوست دارم. بعد البته از صدای شناختهشدهتری استفاده شد. مسؤولان سازمان این مستند را با ناباوری دنبال و سوال میکردند آیا ممکن است مردم ببینند؟ تا اینکه بعدها گفتند بالغ بر 70 بار از شبکههای مختلف نمایش داده شده است.
جالب توجه اینکه حتی در خارج از کشور هم دیده شد. من یک مجموعه مستندی در عراق کار میکردم که خیلی از مسؤولان از ادبا و تاریخدانان و اینها حضور داشتند. آنجا ما را به عنوان سازندگان مستند «العبد» میشناختند. دوبله عربی این کار در عراق و لبنان و کشورهای عربزبان پخش شده است. این مستند بضاعت ما بود و بعد از این باید کارهای زیادی درباره ایشان شود.
***
علما به روایت مستند
تولید مجموعههای مستند درباره علما از سوی مستندسازان و سازمانهای فرهنگی - هنری، صداوسیما و نهادهای دیگر پیگیری میشود که صداوسیما موفقترین پروژهها در این حوزه را داشته است. مجموعه «حدیث سرو» یکی از کارهای شاخص حوزه مستند در تلویزیون است. «حدیث سرو» نه تنها مجموعه موفقی از کارهای انجامشده در حوزه علماست، بلکه به عنوان مستند تراز، از جمله کارهای قابل توجه در حوزه مستندسازی است. این مجموعه مستند به زندگی شخصیتهایی مانند آیتالله العظمی بهجت، علامه طباطبایی، آیتالله شهید دستغیب، آیتالله نجابت و... میپردازد. در این مسیر مستندهای متفاوتی هم ساخته شده است. از جمله مستند «با من نگاه کن» تلاش کرده بخشی از سلوک آیتالله حائری شیرازی را به تصویر بکشد. یا مستند «آقا مرتضی تهرانی» که میکوشد با معرفی یکی از اساتید برجسته معاصر اخلاق و روش زندگی و سلوکش، اهمیت و ضرورت اخلاق را در هر زمان بویژه در عصر حاضر مشخص کند. درباره برخی روحانیون شاخص هم این اتفاق افتاده و گاهی مستندهای جذابی با دغدغههای روز در این مسیر تولید شده است که از آن جمله میتوان به «شیخ شوخ کاشی» اشاره کرد؛ مستندی که زندگی
حجتالاسلام والمسلمین قرائتی را محور قرار داده بود. کارگردان «شیخ شوخ کاشی» بعدتر مستند «فیه ما فیه» را ساخت که پیرامون سختیهای فیلمسازی درباره قشر روحانی است. داوریفر در زمان ساخت «فیه ما فیه» گفته بود: ابتدا قرار بود سهگانه «شیخ شوخ کاشی»، «شور شیخ شورا» و «شرح شیخ شیرین» ساخته شود که متاسفانه ساخت یکی از این فیلمها متوقف شد و عنوان دیگری هم تغییر کرد. بنابراین برای ساخت مستند «برعکس عکس» سراغ قشر دیگری از روحانیون رفتم که باز هم با مخالفت روبهرو شدم. در نهایت به این ایده رسیدم که درباره این مخالفتها فیلمی با عنوان «فیه ما فیه» بسازم. مسائلی از قبیل تعیین وقت و جلب رضایت سوژهها، پروسهای طولانیمدت بود که بیش از یک سال زمان برد.
سازمان هنری - رسانهای اوج اما از مجموعههایی است که جریان مستندسازی درباره علما را بیشتر از مجموعههای دیگر جدی گرفته است. البته برای عدم یکنواختی در شیوه و فرم تولید مستندهای اینچنینی، موضوعاتی که برخی علما درباره آنها ورود جدی داشتهاند، بهانه تولید مستند درباره آن عالم شده بود. مستندهایی که در ادامه به آنها اشاره میشود، با این رویکرد در سازمان اوج تولید شدهاند. مستند «ود» به کارگردانی ابوالفضل منافیپور به مشی و روش علامه امینی، مؤلف کتاب الغدیر در توجه به وحدت مسلمانان میپردازد. این مستند از 5 سکانس تشکیل شده که در هر سکانس به یکی از مباحث مودت، کتاب الغدیر، وحدت مسلمانان، مظلومیت امیرالمومنین و گریه بر اباعبدالله الحسین علیهالسلام پرداخته شده است. مستند «صحوری» به کارگردانی سیدامیر طباطبایی به روایت زندگی احمد بن اسحاق قمی، نماینده امام حسن عسکری در قم و تبدیل این شهر به عنوان یکی از کانونهای اصلی آیین زرتشت به مرکز تشیع میپردازد. شهر قم تا یک قرن پیش از ورود حضرت معصومه (س)، یکی از کانونهای اصلی آیین زرتشت در ایران بوده است اما این روند با مهاجرت خاندان اشعری به این شهر به عنوان نخستین شیعیان وارد شده در قم به کلی دگرگون و به نوعی خط اول شکلگیری مکتب تشیع پایهگذاری میشود. مستند «شمیم باران» روایتی از زندگی معنوی آیتالله مجتهدیتهرانی اثری از مصطفی حسنبیگی است. این عالم برجسته، استاد حوزه علمیه آیتالله مجتهدی و مدرس اخلاق بود. وی در خاندانی متدین پرورش یافت. پدرش محمدباقر از کسبه معروف و با فضیلت و جدش
میرزا احمد از تجار مشهور و از مومنان عصر خود بود. بعد از این دو، اجداد مجتهدی همگی در کسوت روحانیت و از علمای بزرگ و از ائمه جماعات مشهور کاشان بودند. از جمله اجداد وی، ملامحمدعلی مجتهد و ملامحمد باقر مجتهد و ملامحمد کاظم مجتهد کاشانی هستند. مستند «مجتهد لاری» به کارگردانی جواد یغموری، روایت زندگی آیتالله سیدعبدالحسین موسویلاری است. ایشان پس از تحصیل در نجف، به لار میآید و برای مبارزه با ظلم و استبداد در دوران مشروطه، قیامی را رهبری میکند. فیلم مستند «آسید مهدی» درباره شخصیت، افکار و حالات روحی سیدمهدی قوام از علما و روحانیون دهه ۲۰ و ۳۰ تهران است که به واسطه شیوه و سلوک خاص خود در هدایت و ارشاد طبقات مختلف جامعه تا به امروز مشهور و زبانزد شده است. این فیلم مستند که توسط بابک مینایی، بازیگر و گوینده کشورمان ساخته و تصویربرداری آن توسط علیرضا اسدنژاد در بازار تهران و گوهردشت کرج انجام شده است، سعی دارد با نگاهی موشکافانه و گاه متناقض، ابعاد مختلفی از زندگی مرحوم قوام را برای جامعه امروز آشکار کند.
همچنین مستند «شیخ رضا» به کارگردانی بابک مینابی به زندگی زندهیاد شیخ رضا سراج از خطیبان توانمند و نامآشنای سالهای نه چندان دور کشور پرداخته است. شیخ رضا سراج از شاگردان حاجشیخ عبدالکریم حائرییزدی
موسس حوزه علمیه قم بود که سال ۱۳۶۳ درگذشت. وی یکی از وعاظ و منبریهایی بوده که بسیاری را هدایت کرده است که از جمله آنها میتوان به رسول ترک، فرج تراب و طیب حاجرضایی اشاره کرد. همچنین او سبک روضهخوانی خاصی داشته که وی را معروف به «آیت البکا» کرده است. یکی دیگر از کارهای تولید شده درباره علما و روحانیون، مستند «جمعه سیاه سفید» به کارگردانی سیدسینا عودی است که به روایت سرگذشت و خدمات مرحوم شیخ احمد کافی در دوران رژیم پهلوی میپردازد. زندهیاد کافی از خطیبان مشهور تهران در دوران رژیم پهلوی بود که نقش بسزایی در گرایش عموم مردم تهران به مسائل دینی داشت.
از خدمات زندهیاد کافی علاوه بر جذب بسیاری از جوانان به مسائل دینی، تأسیس بیش از ۲۰ مهدیه در شهرهای مختلف کشور بود. در این بین میتوان تأسیس مهدیه تهران در منطقه امیریه را یکی از برجستهترین اقدامات آن مرحوم دانست. مستند «8 بهانه کوچک برای یادآوری» به کارگردانی محمد صمیعپور را که در زمینه سیره و منش امام موسی صدر ساخته شده است نیز میتوان به این فهرست اضافه کرد. این مستند ۴۰ دقیقهای که بر اساس ۸ فایل چند رسانهای کمتر دیده شده از امام موسی صدر ساخته شده است، به بررسی ابعاد شخصیتی او میپردازد و در مصاحبه با برخی نزدیکان و علاقهمندان به آثار امام موسی صدر، برخی ویژگیهای فردی و اجتماعی وی را تشریح میکند.
تازهترین محصول سازمان هنری- رسانهای اوج روایتی متفاوت و دیده نشده از زندگی مرحوم آیتالله مصباح را ارائه میدهد. «آن زمستان» فصلی از زندگی مرحوم آیتالله محمدتقی مصباحیزدی، عضو جامعه مدرسین و رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) است. این مستند سینمایی متمرکز بر زمستان سال ۱۳۹۴ موسم انتخابات مجلس دهم و خبرگان پنجم است که برشهایی از کنشگری سیاسی آیتالله مصباح را در کنار زندگی شخصیاش به تصویر میکشد. این مستند بزودی در تلویزیون و پلتفرمهای عمومی به نمایش درخواهد آمد.
*** واقعگرایی، عنصر لازم روایتگری عرفانی
امین خیام: معرفی عالمان ربانی - که الگوهای معنوی هستند - امری ضروری و بسیار بااهمیت است. سالیان متمادی است هند در هر دورهای یک چهره معاصر معنوی به جهان معرفی میکند؛ در دورهای اشو و در دوره کنونی سادگورو که نخستوزیر هند به او نشان والای معنویت هند را هم اعطا کرد. هند در سالیان گذشته تلاش کرده با یک نمای معنوی- عرفانی در جهان شناخته شود و به گونهای مرجعیت معنوی جهان را به دست بگیرد که باید گفت بسیار هم موفق بوده است. نگاهی به بازار نشر کتاب معلمان معنوی هندی در داخل کشور، گویای این مساله است که معنویت هندی توانسته جمعیت قابل توجهی از مردم کشور ما را به تسخیر خود در آورد؛ کشوری که خود معدن و منبع عرفان بوده است و بزرگانی چون حافظ و مولوی و عطار را به عرصه معنویت تقدیم کرده است. اگرچه این موضوع نیازمند شرح بیشتر است اما به همین اجمال اکتفا میکنم.
تولیدات رسانهای و حتی مکتوبی که طی سالهای اخیر به معرفی زندگینامه عالمان عارف پرداخته است، قدم بسیار مثبتی بوده اما خلأهای جدی و مهمی در این عرصه قابل مشاهده است. نخستین نقدی که به این تولیدات وارد است، ترسیم یک چهره اسطورهای از این عارفان است به طوری که مخاطب خود را در برابر قلهای میبیند که دسترسی به آن محال است. نگارنده بعد از سالها جستوجو در زندگی عارفان معاصر به قطعیت بیان میکنم زندگی شخصی این بزرگواران، بسیار عادیتر و واقعیتر از فیلمها و کتابهایی است که درباره آنان نوشته شده است؛ اینکه یک عالم عارفی، زن بدخلقی داشته، یا مجبور به جدایی شده، یا چند فرزندش راه او را ادامه ندادهاند و برعکس مخالف پدر شدهاند، اینکه طی سیر و سلوک، فراز و فرود داشته، حتی یکبار نماز صبحش قضا شده و هزاران مورد دیگر که کاملا این الگو را واقعی و دست یافتنیتر نشان میدهد. شما اگر در داستانهای قرآنی دقت کنید، به وضوح در مییابید تصویری که قرآن از انبیا نشان میدهد، یک تصویر واقعی و غیراسطورهای است. موسایی که در کوه طور با خدا سخن میگوید، همان موسایی است که قتل غیرعمد مرتکب شد و استغفار کرد، همان موسایی است که عصبانی شد و الواح مقدس تورات را به زمین زد و ریش و موی برادر خود را کشید و به او تندی کرد.
نکته دیگری که در این مجال کوتاه باید به آن اشاره کنم، اینکه متاسفانه ما در تولیدات رسانهای و مکتوب در معرفی چهرههای معنوی، نتوانستهایم تصویر درستی از اصل سلوک ارائه بدهیم؛ گاهی ممکن است یک چهره معنوی، یک راه به خصوصی داشته باشد که مختص او است اما تصویر ارائه شده این مطلب را نمیرساند و فرد مخاطب گمان میکند برای معنوی شدن، مثلا حتما باید طلبه شود، یا حتما باید ساکن نجف شود، یا حتما باید یک استاد خاص داشته باشد که آن استاد هم غیببین باشد. اینکه جوهر سلوک چیست؟ عوارض آن چیست؟ اصلِ راه چیست؟ راه به خصوص هر فرد چیست؟ کدام بخش از سیره یک سالک و عارف، عمومی است و کدام بخش خاصِ او و مختص به او؟ مواردی است که در بسیاری از تولیدات رعایت نشده و به همین خاطر مخاطب را در فضای مبهمی نسبت به طی طریق سلوک نگاه میدارد.
ارسال به دوستان
کاهش پروندههای قضایی با نظارت دیوان محاسبات
محمدحسن آصفری*: جدیت و سرعت دیوان محاسبات در تهیه گزارشات نسبت به گذشته و دورههای پیشین بهتر شده است؛ سرعت بخشیدن به بررسی بودجه، تفریغ بودجه و رعایت هزینهکرد جداول بودجه در دوره جدید دیوان محاسبات بسیار بهتر از گذشته شده و جای تقدیر دارد.
گامهای پیشگیرانه دیوان محاسبات برای نظارت بر بودجه سنواتی بسیار چشمگیر بوده و عملا دیوان در دوره جدید پیشگیری را مقدم بر برخورد میداند.
مدیران دیوان محاسبات آموزشهای لازم را برای کارمندان و مدیران دستگاههای اجرایی بیشتر کرده و اثرات ارتقای آموزش و استمرار آموزشها را در کاهش تخلفات به عینه مشاهده میکنیم؛ در دوره جدید دیوان محاسبات تفاوتهای فاحش و ارزندهای نسبت به دوره گذشته ملاحظه میکنیم. روزگاری در دیوان محاسبات و مجالس دورههای پیشین گزارشات تفریغ بودجه با 10ماه تأخیر و گاه تا یک سال تاخیر به صحن مجلس ارائه شده و نمایندگان از آن مطلع میشدند و عملا کار از کار برای نظارت قوه مقننه بر قوه مجریه میگذشت.
سرعتبخشی به گزارشات تفریغ بودجه و نظارت بر جداول بودجه و هزینهکردهای بودجه از سوی دیوان محاسبات و اعمال نظارت آنلاین، اثرات خوبی در محاسبات بودجهای دارد و حتی برخی گزارشات تفریغ بودجه، قبل از پایان سال مالی به مجلس داده میشود.
رشد و شکوفایی دیوان محاسبات در اعمال نظارت ویژه بر عملکرد بودجه و تفریغ بودجه، ستودنی است و جدیت آنها باعث کاهش تخلفات در این زمینه شده است؛ همین امر موجب رضایت نمایندگان مجلس است.
دیوان محاسبات با استمرار حضور در کمیسیونهای تخصصی مجلس موجب ارتقای اطلاعات و آمار محاسباتی نمایندگان و چگونگی هزینه اعداد و ارقام بودجه و همچنین تخلفات دستگاهها در هزینهکردهای جداول بودجه شده و میتواند به هدف نظارت عالیه قوه مقننه بر قوه مجریه و اجرای دقیق قانون کمک شایانی کند.
دیوان محاسبات هماکنون گزارشات نظارتی بودجهای را به صحن مجلس میدهد اما توقع ما آن است که این گزارشات نوبهای به کمیسیونها هم داده شود و اگر هر کمیسیون به تناسب وظایف قانونی خود بتواند از گزارشات نظارتی دیوان محاسبات استفاده کند، نظارت مجلس بر دولت بهتر عملیاتی خواهد شد.
گزارشات دورهای که دیوان محاسبات از بخشهای مختلف سال با موضوع عملکرد هزینهای بودجه دولت به مجلس میدهد، اثرات خوبی دارد و امیدوارم پیشنهادات این دیوان درباره بودجه سال 1401 هر چه سریعتر به مجلس ارسال شود تا نمایندگان بتوانند از نظرات تخصصی کارشناسان دیوان محاسبات در کمیسیون تلفیق استفاده کنند.
گزارشات نظارتی دیوان محاسبات و چتر محاسباتی این دیوان بر جداول بودجه، بر کاهش پروندههای ورودی به قوه قضائیه که ناشی از سوءعملکرد یا ترک فعلهای مدیران قوه مجریه است تأثیر بالایی داشته و تداوم پیشگیریهای دیوان محاسبات قطعا میتواند پروندههای ارجاعی به عدلیه را کمتر کند.
* نایبرئیس کمیسیون امور داخلی کشور
ارسال به دوستان
|
|
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
|